دین حافظ در دیوان حافظ

پرسش: دین حافظ چیست؟

پاسخ آن را در اشعار او می توان دید.

- روزگاریست که «سوداى بتان» دین منست

 غم این کار نشاط دل غمگین منست 

- «ستم» از غمزه میاموز که در مذهب عشق 

هر عمل اجرى و هر کرده جزائى دارد 

- «مباش در پى آزار» و هر چه خواهى کن

که در شریعت ما غیر از این گناهى نیست 

- «وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم »

که در طریقت ما کافریست رنجیدن

- وراى «طاعت دیوانگان» ز ما مطلب

که شیخ مذهب ما عاقلى گنه دانست 

- «عشقت» رسد بفریاد ور خود بسان حافظ

قرآن ز بر بخوانى با چارده روایت 

- سالها پیروى مذهب رندان کردم 

تا بفتواى خرد حرص به زندان کردم 

- حافظ افتادگى از دست مده زانکه حسود

عرض و مال و دل و دین در سر مغرورى کرد 

  نتیجه:

تعبیرهایی که حافظ از دین و طریقت مطلوب خود داشته عبارتند از:

 دین عشق و مذهب رندان

او از  «دین» گاهی به مذهب گاه به شریعت و گاه به طریقت یاد می کرده است.

در وجه ایجابی و  آنچه که شایسته و پسندیده  دین عشق و رندی است:

عشق فریاد رس است و دیوانه نمایی و طاعت دیوانگان اصل و اساس است و ملامت کشیدن و نرنجیدن مشخصه است؛جمال پرستی و سودای بتان داشتن راهبرد و استراتژی دین حافظ است و  وفاداری و افتادگی و فروتنی از اخلاق پسندیده دین حافظ شمرده می شود.

و در وجه سلبی یا نواهی و منکرات هم ستم، غرور، حسد، حرص و آزار نرساندن مد نظر حافظ بوده است.

در اشعار او دیگر چیزها بیش از این در پیوند با دین وشریعت حافظ تا این اندازه مهم شمرده نشده است.